Szkoła Podstawowa w Trzciannem

Kamień węgielny pod nową murowaną szkołę w Trzciannem poświęcono 12 maja 1934 roku. Głównym powodem rozpoczęcia budowy nowej szkoły była, rosnąca liczba dzieci, nie mogąca pomieścić się w dotychczasowym drewnianym budynku. Do nowo wybudowanej 7-mio klasowej szkoły po raz pierwszy zaczęły uczęszczać dzieci żydowskie, które wcześniej chodziły oddzielnie do własnej szkoły. Do szkoły uczęszczały także dzieci z okolicznych wsi: Zucielca, Zubola, Chojnowa, Nowej Wsi i pozostałych drobniejszych kolonii. W szkole uczyło około 12-14 nauczycieli. Przed wojną kierownikiem szkoły był Mieczysław Gwiazdowski. Ponadto nauczycielami byli: dawny kierownik Jan Lech, Janina i Józef Jaworscy, Leonid Czepielow, Tomasz Silarski, Maria Wierzbicka, ks Stanisław Mikulski, Karolina Silarska, która jako jedyna po 6-letnim pobycie w Kazachstanie powróciła na swoje dawne miejsce pracy. Pozostali, o ile przeżyli wojnę znalezli pracę w większych miastach, z czego większość w Białymstoku.

W czasie II wojny światowej budynek szkolny wykorzystywany był przez Niemców jako kuchnia, garaże czy też siedziba nadleśnictwa. W czasie okupacji niemieckiej nie były prowadzone w szkole żadne zajęcia edukacyjne z dziećmi, natomiast potajemnie prowadziła zajęcia z chętnymi dziećmi nauczycielka Wiktoria Michalska-Budzińska. Zajęcia odbywały się w domu wywiezionej do Kazachstanu nauczycielki Karoliny Silarskiej. W czasie okupacji sowieckiej dzieci przez rok czasu miały możliwość uczęszczania do szkoły. Warunki konspiracyjnej oświaty były bardzo ciężkie i prawdopodobnie tajna oświata nie rozwijała się tak jak w większych ośrodkach miejskich województwa. Nauczyciele ukrywali swój zawód przed okupantem, gdyż takie ujawnienie groziło aresztowaniem i w rezultacie obozem koncentracyjnym. Zdarzały się rewizje w mieszkaniach, które budziły u okupanta jakiekolwiek podejrzenia. W gminie Trzcianne było kilka kompletów tajnego nauczania prowadzonych w mniejszych miejscowościach: w Boguszkach tajne nauczanie prowadziła pani Emilia Tołczykowska, w Korczaku pani Olga Zaremba, w Bajkach Starych pani Maria Adamowicz i pan Walerian Malinowski, w Szorcach pan Andrzej Lejwoda, w Niewiarowie Stefania i Jan Wróblewscy.

Po ustąpieniu Niemców w 1945 roku pani Wiktoria Michalska- Budzińska zorganizowała pierwszą polską szkołę w Trzciannem. Początkowo lekcje odbywały się w domu parafialnym, a następnie po wyremontowaniu w budynku szkoły. Pierwszym kierownikiem szkoły po wojnie został Alfons Chomiczewski. Natomiast pierwszymi nauczycielami byli: Michalska, Budzińska, Budziński, Prytycka, Dąbrowska, Silarska. W następnym roku szkolnym zmienił się znacznie personel szkoły. Część nauczycieli wyjechała z miasteczka: Michalska, Budziński, a na ich miejsce przybyli nowi: Helena Gaworska, Regina Sztejno, Anna Suprynowicz, Romualda Śnieżko. W lutym 1948 roku przybył do szkoły nowy nauczyciel Aleksander Dąbrowski, który następnie w roku szkolnym 1949/1950 objął kierownictwo szkoły. Były kierownik Alfons Chomiczewski został przeniesiony do pracy w Dojlidach. W tym czasie przybył nowy nauczyciel Jan Kobeszko. W 1949 roku zawiązał się Komitet Rodzicielski przy szkole w Trzciannem, którego przewodniczącym wybrano pana Zawadzkiego. Podczas wspólnej narady nauczycieli z Komitetem, powzięto uchwałę dotyczącą pracochłonnego i kosztownego remontu szkoły. Powołano komisję, której zadaniem było zbieranie funduszy oraz organizacja pracy. W składzie komisji znaleźli się: kierownik szkoły Dąbrowski, przewodniczący komitetu Zawadzki, nauczycielka Silarska, mieszkańcy Zucielca Dajnowski i Olkowski, mieszkańcy Zubola Michniewicz i Puchalski. Komisja w krótkim czasie zdobyła pieniądze w wysokości 500 tys. złotych i zaczęto remont. Większość funduszy pochodziła z Inspektoratu Szkolnictwa w Białymstoku. W pierwszej kolejności wyremontowano okna, drzwi, pomalowano wnętrza klas, pobudowano piece. Dzięki funduszom państwowym udało się w roku szkolnym 1949/1950 pokryć blachą i otynkować stary budynek szkoły. W następnym roku szkolnym 1950/1951 prowadzono prace niwelacyjne wokół szkoły, ogrodzono też plac szkolny siatką na podmurówce. Także w tym roku przybył do szkoły przewodnik harcerski Konstanty Daniszewski. Ważnym wydarzeniem było też otrzymanie przez szkołę pierwszego lampowego radia. Pod koniec roku szkolnego dzieci ze starszych klas przeżyły nie lada atrakcje, którą była 2-dniowa wycieczka. W czasie wycieczki, której opiekunami byli: Dąbrowski, Kobeszko, Gogol i Prytycka dzieci obejrzały nowo wybudowaną Trasę W-Z, ZOO, Mariensztad, przystań wiślaną, były także w teatrze. Kolejny rok szkolny 1951/1952 rozpoczął się następną wycieczką, tym razem do Białegostoku na Wystawę Rolniczo-Gospodarczą. W wycieczce uczestniczyły dzieci z klas V-VII, mając okazję obejrzeć nowe maszyny rolnicze, różne rasy zwierząt i ptaków hodowlanych, wyroby przemysłowe i wyroby rękodzieła.

W kolejnym roku szkolnym 1952/1953 szkołę opuściły dwie nauczycielki Dąbrowska i Prytycka, a na ich miejsce przybyły I. Bućko i H. Dobrzycka. Ważnymi wydarzeniami w życiu szkoły były spotkania z kandydatem na posła Jerzym Kucem oraz posłanką Jadwigą Zubrycką. W związku ze zbliżającymi się wyborami do Sejmu zespół artystyczny utworzony przez nauczycieli: Silarską, Bućko i Daniszewskiego odwiedził okoliczne szkoły w Nowej Wsi, Bajkach Starych, Niewiarowie, Chojnowie, Kołodzieży z repertuarem tematycznie związanym ze zbliżającymi się wyborami oraz aktualną sytuacją w kraju. Za swoje występy młodzież z Trzciannego zebrała bardzo dużo pochwał. Dzieci najlepiej uczące się w tym samym roku szkolnym w nagrodę pojechały na choinkę do Białegostoku, gdzie po obejrzeniu występów artystycznych otrzymały paczki z książkami i słodyczami. Dzieci ze szkoły w Trzciannem wzięły też udział w harcerskich zimowych igrzyskach zorganizowanych w Ogrodniczkach w powiecie białostockim. W igrzyskach szkoła zajęła bardzo dobre drugie miejsce.

W roku szkolnym 1953/1954 następuje zmiana na stanowisku przewodnika harcerskiego. Miejsce Konstantego Daniszewskiego, który zostaje powołany do wojska zajmuje Jerzy Osiecki. Przybywa też nowa nauczycielka Irena Żyszkowska. Często w tym roku występuje zespół artystyczny złożony z uczniów klas starszych pod kierunkiem Silarskiej, Bućko i Kobeszki. Występowali najczęściej w okolicznych szkołach: Chojnowie, Milewie, Kołodzieży, Bajkach Starych, Nowej Wsi. Wiosną 1954 roku plac wokół szkoły obsadzono drzewami: akacją, kasztanem, jesionem, wierzbą. Założono też ogródek szkolny. W dniach 8-10 maja zorganizowano wycieczkę do Warszawy z młodzieżą klas starszych pod opieką nauczycieli ze szkoły: Dąbrowskiego, Kobeszki, Bućkówny, Dobrzyckiej. W 1954 roku po zmianach administracyjnych szkoła w Trzciannem znalazła się w powiecie monieckim, gdzie powstał Wydział Oświaty z kierownikiem Edwardem Puczyłowskim. W tym samym roku Komitet Rodzicielski pod przewodnictwem J. Grądzkiego z pozyskanych pieniędzy dokonał najpotrzebniejszych dla szkoły zakupów: zegara ściennego, lamp naftowych, lampy gazowej, 150 książek, z których większość pozostała w szkolnej bibliotece, a część przeznaczono na nagrody dla dzieci w konkursie czytelniczym.

Rok szkolny 1954/1955 to rok konkursu czytelniczego, który trwał od 15 września do 15 marca. Udział w konkursie wzięli prawie wszyscy uczniowie klas II-VII. Celem konkursu było rozpowszechnienie i podniesienie czytelnictwa w szkole, a co za tym idzie także wyników nauczania. Konkurs zakończono porankiem poetyckim ku czci Marii Konopnickiej i rozdaniem nagród. W marcu 1955 roku rozpoczęto prace instalacyjne związane z założeniem światła elektrycznego. Roboty wykonywało Warszawskie Przedsiębiorstwo Elektryfikacji Rolnictwa. Przy pracach pracowała brygada złożona z 30 ludzi. W kwietniu tego roku uczniowie klas V-VII w ramach "dni lasu" oczyszczali pasy leśne oraz obsadzili 2 hektary obszaru młodymi sosnami. Rok 1955 ogłoszony był jako "Rok Mickiewiczowski". Młodzież ze szkoły bliżej poznała życie i twórczość naszego wieszcza. 29 maja w czasie trwania "Dni Oświaty, Książki i Prasy", została przygotowana akademia ku czci Adama Mickiewicza, na której zapoznano się z jego balladami oraz największym dziełem "Panem Tadeuszem".

W roku szkolnym 1955/1956 nastąpiła kolejna wymiana nauczycieli, przybyła nauczycielka biologii R. Hołda, przewodnik drużyny harcerskiej S. Dziekoński i nauczycielka S. Dmuchowska. Wybrano też nowy skład Komitetu Rodzicielskiego z przewodniczącym Fryderykiem Hołdą. W listopadzie 1955 roku uczniowie ze szkoły w Trzciannem wzięli udział w konkursie recytatorskim, zajmując w eliminacjach powiatowych w Mońkach 1-sze miejsce.

Najciekawszym wydarzeniem z życia szkoły w roku szkolny 1956/1957 była kwietniowa 4-dniowa wycieczka do Krakowa, Wieliczki i Zakopanego. Dzieci miały okazję zwiedzić cały zabytkowy Kraków, wnętrze kopalni w Wieliczce oraz przejechać się kolejką linową na Kasprowy Wierch i Gubałówkę. Pod koniec roku szkolnego zorganizowano drugą wycieczkę, tym razem wybrano się nad morze, zwiedzając Gdańsk, Gdynię i Sopot. W styczniu 1957 roku odbyło się spotkanie z kandydatem na posła z Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Białymstoku Laskowskim oraz I sekretarzem Siergiejukiem. Główną część spotkania zajęła sprawa centralnego ogrzewania w szkole i zapewnienie ze strony gości o wszechstronnej pomocy w tym zamierzeniu. Dzięki pomocy z zewnątrz i opodatkowaniu się rodziców sumą 50 złotych od dziecka, oraz wydatnej pomocy mieszkańców Trzciannego przy pracach instalatorskich w okresie od 1 lipca 1957 do 7 lutego 1958 prace przy zakładaniu centralnego ogrzewania zakończono. Z dniem 15.10.1957r. rozpoczęły się wykłady na dwuletnim Uniwersytecie Powszechnym w szkole. Zapisało się około 40 słuchaczy w wieku od 18 do 45 lat. Kierownikiem nowo powstałej instytucji był A. Dąbrowski. 20 listopada 1957 roku odbył się w Goniądzu pierwszy bardzo uroczyście urządzony Dzień Nauczyciela. W tym dniu nauczycielka ze szkoły w Trzciannem K. Silarska otrzymała przyznany przez Radę Państwa złoty krzyż zasługi.

W roku szkolnym 1960/1961 została zorganizowana po raz pierwszy klasa przedszkolna. Uczęszczało do niej ponad 30 dzieci w wieku 6 lat pod opieką Ł. Rynkiewicz. Zorganizowano też w tym roku szereg wycieczek m.in. do Knyszyna, Tykocina, Augustowa. We wrześniu 1960 roku zorganizowano dwu dniową wycieczkę dla nauczycieli na pola Grunwaldu.

W roku szkolnym 1962/1963 w szkole uczą następujący nauczyciele: Aleksander Dąbrowski- kierownik szkoły, Karolina Silarska, Daniel Czarniecki, Jan Kobeszko, Teresa Nadowska, Romualda Rafałko, Halina Lewicka, Teresa Sujata, Regina Wiszowata. Na emeryturę odeszła Helena Gaworska. 31 grudnia 1962 władze szkolne z Moniek wzięły udział w przekazaniu telewizora, który szkoła otrzymała jako jedna z pierwszych w powiecie. Na telewizor, który w ówczesnych czasach kosztował 13000 zł, złożyły się następujące podmioty: Komitet Rodzicielski-6000, Gromadzka Rada Narodowa-3000, pieniądze dzieci zarobione w PGR-2000, inne-2000.

W 1963 roku szkoła dwa razy wyjeżdżała do Białegostoku, raz do teatru, drugi raz na pokazy cyrkowe. W tym roku dzięki staraniom kierownika urządzony został ogródek geograficzny. Cement do wykonania ogródka został zakupiony z funduszy gromadzkich, maszt do wiatromierza wykonał pan Dziekoński, wskaźniki przywieziono ze szkoły w Krypnie, natomiast całość prac została wykonana społecznie przy wydatnej pomocy woźnych i uczniów starszych klas. 24 czerwca 1963r. odbyło się w szkole spotkanie z redaktorem "Płomyka" panią Elżbietą Starowiejską. W spotkaniu wzięły udział dzieci z klas V-VII. Pani redaktor przeprowadziła błyskawiczny konkurs wśród dzieci ze znajomości treści "Płomyka", a następnie zapoznała uczniów z pracą redakcji i drukarni gazetki. Zostawiła pamiątki w postaci książek z dedykacją, zakładek do książek, pocztówek. 26 października 1963 roku zorganizowano w szkole spotkanie z pisarzem -poetą Zygfrydem Sawko, który na zakończenie zostawił kilka tomików swoich wierszy z autografami. W dniach 3-4 listopada tego samego roku do szkoły zawitało objazdowe kino panoramiczne z Białegostoku z filmem pt. "Krzyżacy". Film spowodował spore zamieszanie w całym miasteczku i szkole, gdyż było bardzo dużo chętnych do jego obejrzenia. Film obejrzeli prawie wszyscy dorośli mieszkańcy Trzciannego, uczniowie szkoły oraz liczni uczniowie z okolicznych szkół, którym zorganizowano specjalne wycieczki z wychowawcami do szkoły w Trzciannem.

Szkoła w Trzciannem spełniała bardzo ważną rolę w swoim środowisku, będąc ośrodkiem kultury i nauki promieniującym na całą okolicę z wyraźnymi akcentami swojej obecności w powiecie. W 20-leciu istnienia Szkoły Podstawowej w Trzciannem wykształcenie podstawowe uzyskało 482 absolwentów. Szkoła spełniała także ważną rolę w krzewieniu kultury fizycznej organizując wspólnie z Ludowymi Zespołami Sportowymi szereg rozgrywek w różnych dyscyplinach sportowych.

Ognisko przy SP w Trzciannem

"NASZE OGNISKO DOBRZE PRACUJE". W powyższym haśle nie ma przesady, jeśli chodzi o nasze ognisko. Kolejne pierwsze miejsca w skali powiatu, trzecie i piąte w województwie świadczą o jego prężności i dynamice, o skali zaangażowania się wszystkich nauczycieli do realizacji zadań, jakie stawia przed polskim nauczycielstwem Rząd i Partia. Poważnym bodźcem do ożywienia pracy w naszym ognisku jest konkurs "Nasze ognisko dobrze pracuje". Takimi słowami zaczyna się mini kronika ogniska działającego przy szkole w Trzciannem. Ogniska prężnie rozwijały się w pierwszym okresie po odzyskaniu niepodległości. W zasadzie przy każdej szkole funkcjonowało tego typu koło, podobnie było i w Trzciannem. Bodźcem do nowej wytężonej pracy był sam fakt odzyskania niepodległości oraz wiara i nadzieja w lepszy jutrzejszy dzień. W okresie międzywojenny w gminie Trzcianne było kilka szkół wiejskich mieszczących się w prywatnych domach i jedyna samodzielna szkoła w samym Trzciannem posiadająca w miare znośne warunki pracy. W pierwszych powojennych latach doskonalenie nauczycieli prowadzone było w MOZ-ach i ZOZ-ach. Najczęściej na tego typu seminariach faszerowano pedagogów nową "wspaniałą" ideologią cytując dzieła klasyków marksizmu oraz samego "wielkiego" wodza J. Stalina. Pierwszym długoletnim przewodniczącym MOZ-u w Trzciannem oraz jego prezesem był Aleksander Dąbrowski. Ognisko trzciańskie obejmowało szkoły: Bajki Stare, Krynice, Szorce, Trzcianne, Dobarz, Chojnowo, Niewiarowo, Boguszewo, Boguszki, Nową Wieś.

Po wojnie powstały 3 szkoły z tzw. nowego budownictwa tj. szkoła podstawowa w Bajkach Starych, w Niewiarowie, w Nowej Wsi. W 1961 roku zostały wybrane nowe władze ogniska w Trzciannem. Prezesem ogniska został Walerian Stypułkowski, skarbnikiem Aleksander Dąbrowski, sekretarzem Danuta Milewska, a kierownikiem konferencji Edward Szydłowski. W czasie kadencji tego zarządu ognisko jako pierwsze w powiecie przyjęło seminaryjną metodę obrad konferencji. Dzięki tej metodzie oraz zdyscyplinowaniu wszystkich nauczycieli ognisko zdobyło pierwsze miejsce w powiecie i trzecią nagrodę w województwie. W 1963 roku odbyły się ponowne wybory do władz związkowych. Prezesem został J. Cylwik, skarbnikiem A. Dąbrowski, sekretarzem E. Szydłowski, kierownikiem konferencji J. Kobeszko. Podobnie jak w latach poprzednich ognisko zwyciężyło w powiatowym współzawodnictwie, oraz zajęło piąte miejsce w województwie. Ognisko oprócz prac typowo edukacyjnych, zajmowało się organizacją wycieczek, co w tamtych czasach nie było sprawa łatwą. W szczególności szerokim echem odbiła się wycieczka z sierpnia 1964 roku do Czechosłowacji. Po drodze zwiedzono Kraków i Zakopane. Zorganizowano jeszcze szereg wycieczek zwiedzając najciekawsze zakątki naszego kraju. Następne lata to powolny zanik prężności szkolnych ognisk. Ich miejsce zajmują nowe organizacje dostosowując się do aktualnych potrzeb.

Arkadiusz Studniarek

2006 © e-monki.pl & A. Studniarek