Hornostaje - Osada, a 62 Suzdalski Pułk Piechoty

Osada powstała pod koniec XIX wieku jako osiedle przykoszarowe przy stacjonujących tu wojskach rosyjskich. Dyslokowano tu 62 Suzdalski Pułk Piechoty, który brał udział w walkach o Osowiec podczas I wojny światowej. Teren jednostki otoczony był fosą chroniącą 20 budynków o różnym przeznaczeniu. Wśród nich znajdowała się drewniana cerkiew, 4 wielkie piętrowe domy, w których mieszkała kadra wraz z rodzinami, kantyna, lazaret, sklep i rusznikarnia. Szeregowcy zajmowali dwa potężne budynki koszarowe. Na pryczach i barłogach ze słomy stłoczono ich ok. dwóch tysięcy. Jednostkę kilkakrotnie wizytował sam car, który w szpalerze wojska, przy dźwiękach orkiestry odbierał szczególnie uroczyste defilady. Komunikację między stacją kolejową, a koszarami zapewniała nieistniejąca już kolejka wąskotorowa. Budynki wojskowe znajdujące się na terenie koszar były wybudowane z materiałów rodzimej produkcji, pochodzących z cegielni Józefa Roszczewskiego, właściciela majątku Hornostaje, znajdującej się obok koszar. Pułk stacjonował około 1,5 km od stacji kolejowej Mońki wyposażonej w rampy za i wyładowcze (zapasowe) dla stacjonujących wojsk m.in. w Twierdzy Osowiec (10 km) oraz dla skoszarowanych wojsk w Downarach (oddalonych o ok. 7 km.

Po zakończeniu I wojny światowej koszary carskie zostały rozebrane przez okoliczną ludność, a materiały budowlane (cegłę) wykorzystano m.in. do budowy kościoła Matki Bożej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Mońkach.. Do tego czasu stacjonowało tam na przeszło 60 hektarach 2 tysiące żołnierzy carskich z Suzdalskiego Pułku Piechoty im. gen. Suworowa, który na podstawie dekretu cara Mikołaja I Romanowa z 1872 r. miał za zadanie wzmacniać pas graniczny Rosji w okolicy Osowca. 62 Suzdalski Pułk Piechoty był to pułk piechoty okresu Imperium Rosyjskiego, sformowany został 25 czerwca 1700 r. za panowania Piotra I Wielkiego, rozformowany w 1918 r.

Jednym z oficerów, który związany był zarówno z Hornostajami jak i Osowcem był płk Adam Dulewicz (1860-1947), który dwukrotnie przebywał w koszarach w Hornostajach. Pierwszy raz jako wolontariusz w latach 1879-1880, a drugi raz już po awansie na podpułkownika obejmuje stanowisko dowódcy batalionu 62 Suzdalskiego Pułku Piechoty. Ostatni jego pobyt na naszym terenie miał miejsce w latach 1920/1921, kiedy to przejął stanowisko dowódcy Obozu Warownego w Osowcu.

Adam Dulewicz syn Antoniego i Adeli Sawickiej urodził się 24 grudnia 1860 r. w Łomży. Po ukończeniu gimnazjum w Mohylewie, gdzie ówcześnie mieszkała rodzina Dulewiczów, wstępuje jako wolontariusz do 62 Suzdalskiego Pułku Piechoty stacjonującego w Mońkach (Hornostaje pod Mońkami). W pułku służył krótko, już 17 sierpnia 1880 r. został skierowany do Oficerskiej Szkoły Piechoty w Odessie, którą ukończył4 sierpnia 1884 r. w stopniu chorążego. Po ukończeniu szkoły wraca do macierzystego pułku jako młodszy oficer kampanii piechoty. 1 maja 1885 r. zostaje przeniesiony do 64 Kazańskiego Pułku Piechoty w Białymstoku, a 27 maja zostaje awansowany na stopień podporucznika. W pułku tym pełnił służbę aż do 5 października 1913 roku. W okresie tym Adam Dulewicz awansuje na kolejne stopnie: w 1890 r. na porucznika, 1 maja 1889 r. na sztabskapitana, 1 maja 1903 r. na kapitana i w końcu 5 października 1913 r. na podpułkownika.

Przez cały ten okres pełnił kolejno następujące funkcje: młodszego oficera kampanii, czasowo pełnił obowiązki dowódcy batalionu. Dodatkowo pełnił obowiązki prezesa sądu pułkowego. W tym czasie w życiu ówczesnego sztabskapitana Adama Dulewicza nastąpiło ważne wydarzenie. 29 kwietnia 1901 r. w Białymstoku ożenił się z Aleksandrą Korolewską. Z tego związku urodziło się dwóch synów, w 1907 r. Wiktor, a w 1912 r. Anatol. 5 października 1913 roku po awansie na podpułkownika Adam Dulewicz zostaje przeniesiony na stanowisko dowódcy batalionu 62 Suzdalskiego Pułku Piechoty, w którym zaczynał swoją służbę wojskową. Równocześnie był członkiem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Po wybuchu I wojny światowej, 6 sierpnia 1914 r. opuszcza pułk, gdyż zgodnie z otrzymanym rozkazem obejmuje dowództwo 48 batalionu taborowego. Rok później 30 sierpnia zostaje przeniesiony do 296 Grazowieckiego Pułku Piechoty na stanowisko dowódcy batalionu. Z pułkiem tym przez półtora roku walczył na froncie w Galicji. 30 grudnia 1916 r. Adam Dulewicz zostaje awansowany do stopnia pułkownika. Miesiąc później 28 stycznia 1917 roku otrzymuje nowy przydział, zostaje dowódcą batalionu i jednocześnie zastępcą dowódcy 17 Zamurskiego Pułku Straży Granicznej. Kilka miesięcy później 24 maja obejmuje dowództwo 430 Wołkowyskiego Pułku Piechoty, którym dowodzi do października 1917 r. Po rewolucji październikowej został odesłany z frontu do rezerwy oficerów Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Był to zarazem koniec kariery płk Adama Dulewicza w armii rosyjskiej.

Warto jeszcze wspomnieć. Że podczas służby w armii carskiej płk Dulewicz otrzymał następujące odznaczenia: Oręż Św. Jerzego, Order Św. Stanisława 2 i 3 klasy z mieczami i kokardą, Order Św. Anny 2 i 3 klasy oraz Srebrny Medal na Pamiątkę Panowania Imperatora Aleksandra III. Po powrocie w rodzinne strony pełni obowiązki dowódcy Samoobrony Ziemi Grodzieńskiej. Następnie, zgodnie z rozkazem gen. Stanisława Szeptyckiego przechodzi do dyspozycji Oddziału personalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na nowy przydział płk Dulewicz nie czeka długo. Wkrótce powierzono mu dowództwo II Lubelskiego Batalionu Etapowego. W końcu sierpnia 1920 r. zdaje dowództwo tegoż batalionu i zostaje skierowany do dyspozycji Dowództwa Okręgu Generalnego Nr I w Warszawie, gdzie otrzymuje przydział do Dowództwa Obozu Warownego Osowiec jako jego dowódca.

Na miejscu zastaje poprzedniego dowódcę obozu warownego płk Szerauca, w związku, z czym stanowisko dowódcy Obozu Warownego Osowiec obejmuje 4 grudnia 1920 r. i pełni ją do 21 grudnia tegoż roku. Następnie zostaje mianowany zastępcą dowódcy Obozu Warownego Osowiec. 1 maja 1921 r. płk Dulewicz w związku z przekroczeniem wieku emerytalnego zostaje przeniesiony w stan spoczynku. Po przejściu na emeryturę rodzina Dulewiczów zamieszkuje w Białymstoku, a w latach trzydziestych przenosi się do majątku Bliskowszczyzna koło Jałówki. Po zakończeniu II wojny światowej Dulewiczowie przenoszą się już na stałe do Białegostoku. Płk Adam Dulewicz zmarł 16 listopada 1947 r. i został pochowany na cmentarzu farnym w Białymstoku.

źródło: www.szukamypolski.com/strona/osoba/17

Opracował: Arkadiusz Studniarek

2006 © e-monki.pl & A. Studniarek