Melchior Ołdakowski (1767 - 1838)

Urodził się na początku 1767 r. we wsi Szorce - Krynice w ziemi bielskiej. Ochrzczony został 6 stycznia przez ks. W. Klimaszewskiego w kościele parafialnym w Trzciannem, otrzymując z okazji przypadającego Święta Trzech Króli imiona Kasper Melchior Baltazar. Najczęściej w późniejszym okresie Ołdakowski posługiwał się imieniem Melchior. Rodzicami chrzestnymi byli Jan Kłosowicz z Teresą z Kosińskich baronową Puget. Rodzicami Melchiora Ołdakowskiego byli Antoni Wojciech (1736 - 1802) i Marianna Jaworowska herbu Lubicz córka Szymona administratora Nowej Wsi (u Branickich z Białegostoku). Miał on szesnaścioro rodzeństwa, z którego większość braci doszła do znacznych godności w województwie podlaskim, obwodzie białostockim i guberni grodzieńskiej. Prekursorem rodziny Ołdakowskich pieczętującej się herbem Rawicz osiadłych w okolicach Trzciannego był dziadek Melchiora - Wojciech (syn Waleriana i Aleksandry Milewskiej). Po przybyciu w te strony osiedlił się w Szorcach - Krynicach nabywając dość dużo gruntów. Grunty które nabył m.in. od Jana Szorca, były rozlokowane w Szorcach - Cibarzewie, Szorcach - Litwie, Szorcach - Krynicach, Wiszowatych i Tatarach. Wojciech zmarł 16 września 1775 r. w Szorcach, pochowany został pod ołtarzem św. Józefa w kościele parafialnym w Trzciannem.

Dzieciństwo Melchior Ołdakowski spędził w rodzinnych Szorcach - Krynicach. Uczęszczał do szkółki parafialnej w Trzciannem, dokształcając się w domu. Następnie wybrał studia prawnicze. W roku 1790 pracuje jako mecenas lubelski, najprawdopodobniej przy Trybunale Koronnym. W 1793 r. zostaje wybrany posłem na sejm grodzieński - ostatni sejm Rzeczpospolitej.

Do posła Ołdakowskiego i innych delegatów przebywających w Grodnie doszła właśnie wiadomość, ze 23 września 1793 roku o świcie Kozacy wywlekli z łóżek i deportowali z miasta czterech przywódców opozycji sejmowej tj. Jana Stanisława Krasnodębskiego, Szymona Szydłowskiego, Dionizego Mikorskiego i Tadeusza Szymona Skarżyńskiego. Było to kolejne głośne aresztowanie po tym jak 2 lipca 1793 roku generał rosyjski Johann von Rautenfeld, działając z rozkazu posła rosyjskiego Jakoba Sieversa uwięził przebywających w Grodnie posłów: Józefa Służewskiego, Dionizego Mikorskiego, Józefa Młodzianowskiego, Antoniego Karskiego, Tadeusza Szymona Skarżyńskiego, Kazimierza Wyganowskiego i Franciszka Kunickiego. Teraz wszyscy oczekiwali najgorszego...

...I nie mylili się bo zamek w którym Mielchior znajdował się wraz z innymi deputatami szlacheckimi nagle otoczyli rosyjscy sołdaci z zapalonymi lontami przy działach, wymierzonych w drzwi sali. Generał Rautenfeld zbliżył się w tym czasie do tronu królewskiego i oświadczył posłom Sejmu Grodzieńskiego, że ich nie wypuści żywych przed podpisaniem traktatu z Prusami. Niektórzy odważniejsi głośno wyrażali swoje veto, czas zdawał się stanąć w miejscu wreszcie nadeszła północ a w sali obrad zapanowała absolutna cisza. Około czwartej nad ranem Rautenfeld chcąc ponownie zastraszyć zebranych skierował się ku drzwiom by wezwać grenadierów. Wtedy marszałek sejmu Bieliński zwrócił się trzykrotnie z zapytaniem o zgodę by deputacja podpisała traktat z Prusami. W części zastraszeni w części przekupieni posłowie milczeli jak zaklęci. Milczenie Rautenfeld uznał za oznakę zgody i stwierdził, że wniosek przeszedł jednogłośnie. Tak dobiegał końca ostatni sejm I Rzeczypospolitej zwany przez potomnych Sejmem Niemym. Tak upadała ostatecznie Rzeczypospolita, by na stulecie zniknąć z map politycznych Europy.

23 lutego 1800 r. w Juchnowcu poślubił 16- letnią pannę z dworu w Hermanówce Rozalię Rukiewiczuwnę herbu Hipocentaurus, córkę Jakuba sędziego grodzkiego. Po ślubie młodzi zamieszkali w majątku Bajki - Zalesie, gdzie na świat przychodziły ich dzieci, siedmiu synów i dwie córki. Niestety większość dzieci zmarła w bardzo młodym wieku. W 1804 r. Melchior nabył od szambelana Franciszka Karwowskiego majątek Zalesie z przyległościami Bajki, Stara Wieś, Wiszowate za sumę 110 tysięcy polskich złotych. W 1807 r. Melchiora wybrano konsyliarzem czyli radcą szlachty w obwodzie białostockim sądu głównego. W latach 1817 - 1837 wybierany był marszałkiem szlachty powiatu białostockiego. Po nim marszałkiem powiatu został jego młodszy brat Wojciech Wilhelm (1792 - 1846). Wojciech Wilhelm Ołdakowski był głównym fundatorem nowego, murowanego kościoła w Trzciannem.

W 1838 r. Melchior Ołdakowski umiera, już jako wdowiec w swoim majątku w Bajkach Zalesiu. Pochowany został na cmentarzu w Trzciannem. Majątek po nim odziedziczył syn Seweryn Ludwik Józef kapitan wojsk rosyjskich ożeniony z Anną Bartochowską herbu Rola. Następnie majątek dziedziczy syn kapitana Feliks Karol (1841 - 1914), żonaty z Marią Dombrowską. Ostatnim właścicielem majątku Bajki - Zalesie był syn Feliksa Karola - Jan Szczęsny, który w 1909 r. poślubił Konstancję Marię Józefę Fudakowską herbu Dołęga, córkę Zygmunta Joachima i Kazimiery z Łempickich, pannę z tzw. bogatego domu. Żona Jana Szczęsnego pochodząca z Warszawy nie chciała na stałe mieszkać w Bajkach, więc zdecydowano się na oddanie gruntów w dzierżawę. Przed I wojną światową majątek w Bajkach - Zalesiu nabyła Bajroszewska parcelując go i rozsprzedając m.in. Jurgieniukom, Popławskim. Resztę ziemi zakupił Stanisław Zajewski reemigrant ze Stanów Zjednoczonych. Następnie córka jego Laura Zajewska odsprzedała dwór z gruntami drobnej szlachcie. W 1962 r. dwór w Bajkach Zalesiu z niezrozumiałych powodów został zburzony. Wspaniały dwór z ponad dwustuletnią historią (zbudowany w 1775 r.) został po prostu rozjechany spychaczem. Trzeba przyznać, że dość specyficzne było podejście ówczesnych władz do tak znakomitego zabytku. Po majątku została przydworska kapliczka murowana, piwnica kamienna oraz kilka drzew pamiętających najlepsze czasy rodu Ołdakowskich. Drugi, co do wielkości majątek Ołdakowskich w Szorcach Krynicach został także rozparcelowany przed wybuchem I wojny światowej. W okresie międzywojennym fortuna Ołdakowskich już nie istniała.

Na podst: Marek Bajkowski, Melchior Ołdakowski /1767-1838/, marszałek szlachty białostockiej i jego rodzina, w: Białostocczyzna 1992, nr 26, s. 39., i "Kwartalnik Genealogiczny" nr 1 z 2000 r., http://oldakowscy.pl/index/index.php/oldakowscy-za-czasow-i-rzeczypospolitej/melchior-oldakowski-i-sejm-niemy-w-grodnie-1793.

2006 © e-monki.pl & A. Studniarek