Przebiega on (carską drogą) /przez Bagno Ławki/ do Strękowej Góry, a następnie trasą Białystok - Łomża do miejscowości: Góra Strękowa, Łomża i Nowogród /trasa na Olsztyn/.

Z Moniek jedziemy się do Trzciannego, a następnie (carską drogą) w kierunku Strękowej Góry.

Malownicza trasa prowadzi przez Bagno Ławki.

Jest ono największe i najciekawsze z bagien biebrzańskich, bogate w oryginalną faunę i florę. Wspaniałą panoramę bagna można oglądać z wieży obserwacyjno-widokowej.

Na trasie Jeżewo Stare - Łomża zatrzymujemy się w Górze Strękowej, /miejsce bohaterskiej obrony odcinka (Wizna) w dn. 8-10 IX 1939 r./ 720 żołnierzy wchodzących w skład SGO (Narew) powstrzymywało przez 3 dni siły niemieckich wojsk pancernych. Liczyły one 43 tys. żołnierzy i oficerów i dysponowały 450 czołgami, 657 działami, moździerzami i granatnikami oraz 1025 karabinami maszynowymi.

Pomimo tak dużej dysproporcji sił dowódca odcinka kapitan Władysław Raginis postanowił bronić pozycji do końca i wspólnie z dowódcą artylerii porucznikiem Brykalskim złożyli przysięgę, że żywi się nie poddadzą.

Bój pod Wizną określany jest mianem (Polskich Termopil). W schronie na wzgórzu 126 poległ kapitan Władysław Raginis. Wcześniej zginął porucznik Brykalski.

Przy szosie znajduje się ich mogiła. Spoczywa tu również jeden z żołnierzy. Jadąc dalej w kierunku Łomży powinniśmy zatrzymać się przed miejscowością Piątnica. Możemy tam zwiedzić forty wzniesione przez władze carskie na przełomie XIX i XX w. Były to najważniejsze umocnienia pomiędzy Modlinem i Osowcem /łączyła je z Osowcem (carska droga)/. Forty I, II i III znajdują się na prawym brzegu Narwi, forty IV i V na lewym. Połączone one były umocnieniami ziemnymi. Forty były bohatersko bronione w czasie wojny polsko-bolszewickiej w dn. 29.VII- 2.VIII. 1920 r. i obrona ta opóźniła dotarcie bolszewików pod Warszawę. Ciężka bitwa miała miejsce w Piątnicy w dn. 7 -10 IX 1939 r., gdy 33 pp z powodzeniem bronił pozycji przed nacierającym niemieckim XIX Korpusem Pancernym.

Znajdujące się w prywatnych rękach forty udostępnione są do zwiedzania.

Warto!

Podobnie jak nasza historia, również Łomża, przechodziła różne koleje losu. Dzisiaj jest dużym, liczącym ok. 65 tys. mieszkańców, ośrodkiem miejskim /dawne województwo/ z licznymi szkołami i instytucjami. Z zabytków zachowały się: katedra p.w. św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela - późnogotycka z l. 1504 - 1526, znajdujący się w pobliżu pałac biskupi /1925 r./, późnobarokowy klasztor Kapucynów z l. 1770 - 1772 z kościom MB Bolesnej, klasztor benedyktynek z l. 1857 - 1863, cerkiew z 1877 r., a od 1917 r. kościół p.w Wniebowzięcia NMP, ratusz /1823/ i zabudowa rynku.

Warte obejrzenia są też pomniki: Jakuba Wagi, Stacha Konwy czy Zygmunta Glogera.

Z Łomży udajemy się do Nowogrodu /kierunek Olsztyn/. Powstał on prawdopodobnie już w XIII w. Znaleziono bowiem kamienne fundamenty zamku pochodzącego z XIV w. Wizytówką Nowogrodu jest jednak Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika. Powstał on w 1927 r. jako drugi w Polsce. Jego inicjatorem był Adam Chętnik. Zajmował on wówczas powierzchnię 1/3 ha i mieścił ok. 3000 eksponatów pochodzących z Puszczy Zielonej. Po całkowitym zniszczeniu w czasie II wojny światowej w roku 1959 r. rozpoczęto jego odbudowę.

Obecnie na terenie 4.5 ha znajdują się działy: bartniczo - pszczelarski, rolniczy i budowlany. Najciekawsze obiekty to: chata z Gawrych z końca XVIII w., chaty z Myszyńca Starego i Kadzidła z XIX w., spichlerze, wiatrak, kuźnia i olejarnia. Ponadto liczne zabudowania gospodarcze oraz studnie, bramy, ule i kapliczki. Muzeum dysponuje również dużym zbiorem rzeźby ludowej, wycinanek i tkanin.

W roku 1939 ciężkie walki w obronie przeprawy przez Narew toczył 3 batalion 33 pp. Powstrzymywał on Niemców w dn. 7 - 10 IX . Miasto zostało wówczas poważnie zbombardowane. Obrazu zniszczeń dopełniła ofensywa sowiecka na przełomie 1944 i 1955 r.

Szlak ma ogromne wartości historyczno-poznawcze. Zachęcam do wyprawy.

Powodzenia !